هیپرلیپیدمی یکی از علل مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی است.
افزایش کلسترول خون می تواند سلامت عمومی را درمان کند (1، 2).
هیپرکلسترولمی در اکثر جوامع صنعتی مشاهده می شود که دلیل اصلی آن تغذیه نامناسب با مواد غذایی حاوی چربی های اشباع شده و کلسترول بالا می باشد.
تغذیه نامناسب با کلسترول بالا باعث افزایش سطح کلسترول، LDL و تری گلیسیرید می شود.
از طرف دیگر، هیپرکلسترولمی در رب گوجه خارجی باعث کاهش فعالیت گیرنده های LDL در کبد می شود.
مطالعات نشان داد که افزایش سطح تری گلیسیرید و کلسترول می تواند سطح HDL خون را کاهش دهد (3).
افزایش سطح LDL سرم و کاهش سطح HDL از عوامل اصلی دخیل در بیماری های قلبی عروقی به ویژه تصلب شرایین کرونری است که باعث التهاب و کاهش عملکرد اندوتلیال و ضایعات عروقی گسترده می شود (4).
اکسیداسیون لیپوپروتئین LDL در عروق، پیشرفت بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد، اما افزایش HDL سرم (بر خلاف LDL) می تواند از پیشرفت کلسترول خون و بیماری های قلبی عروقی جلوگیری کند (5، 6).
آترواسکلروز یکی از بیماری هایی است که می تواند در اثر عوامل مختلفی (بیماری های چند عاملی) ایجاد شود.
بروز این اختلال به عوامل ژنتیکی و اثرات محیطی کمک می کند و اثر متقابل آنها می تواند بر تغییرات آنها تأثیر بگذارد.
علائم تداخل آنها با تغییرات لیپیدها و لیپوپروتئین‌های سرم ظاهر می‌شود که در نهایت باعث بیماری‌های شریانی قلب می‌شود (1، 4، 6، 7).
مطالعات نشان می دهد که تغییرات در غلظت خونی لیپیدها و لیپوپروتئین ها، از جمله تری گلیسیرید (TC)، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و کلسترول تام (TC) در تصلب شرایین نقش دارند.
بنابراین در تشخیص این نوع بیماری ها کاربرد دارند. همچنین نشان داده شده است که افزایش کلسترول و LDL سرم از یک سو و کاهش سطح HDL از سوی دیگر عوامل اولیه برای پیش‌بینی تصلب شرایین و بیماری‌های قلبی عروقی هستند (1، 4، 6، 7).
نتایج مطالعات نشان داده است که مصرف مواد مغذی آنتی اکسیدانی و برخی غذاها باعث کاهش بروز بیماری های قلبی عروقی ناشی از کلسترول خون در انسان و حیوانات آزمایشگاهی می شود (8-14).
نام علمی گوجه فرنگی Solanum lycopersicum یا lycopersicon esculentum و نام عمومی آن گوجه فرنگی است.
امروزه از گوجه فرنگی به صورت خام یا پخته به عنوان سس و رب گوجه فرنگی استفاده می شود.
ترکیبات و مواد موجود در گوجه فرنگی رسیده حدود 80 درصد آب را تشکیل می دهد و بقیه پروتئین، چربی، انواع قندها از جمله گلوکز و فروکتوز، ویتامین های A، C، K، E، تیامین، ریبوفلاوین، اسید پانتوتنیک، اسید فولیک و تقریباً تمام اسیدهای آمینه ضروری هستند.
مواد معدنی شامل کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، منیزیم، مس، منگنز، کبالت، روی، آرسنیک و ید (15).
مواد رنگی اصلی و اصلی گوجه فرنگی کاروتنوئید، بتاکاروتن و لیکوپن است.
بسیاری از رنگدانه های موجود در میوه ها و سبزیجات دارای اثرات آنتی اکسیدانی هستند، بنابراین بدن می تواند از این مواد برای از بین بردن رادیکال های آزاد استفاده کند (13، 16-24).
لیکوپن که باعث قرمزی گوجه فرنگی می شود، رنگدانه ای از خانواده کاروتنوئیدها است.
لیکوپن فراوان ترین کاروتنوئید موجود در گوجه فرنگی و گوجه فرنگی رسیده است و ارزش آن بین 10 تا 14 برابر افزایش می یابد.
